Historie van de Walsberg
Paleolithicum, IJstijd
De Walsberg is al heel lang bewoond. Er is gereedschap uit vuursteen gevonden uit ruim 50.000 jaar. voor Chr. (Paleolithicum, IJstijd). De bewoners toen waren nomaden. Rond 5000 jr. v.Chr. (Neolithicum) neemt de bewoning toe als gevolg van het warmer wordende klimaat. In de Walsberg zijn verschillende bewoonde plaatsen van steentijdmensen gevonden. Zo ook van – voor het eerst – permanent bewoonde plaatsen (Neolithicum): boerderijen met landbouw en veeteelt. Uit de bronstijd (v.a. 1800 v.Chr.) stamt een in onze Walsberg gevonden bronzen bijl. Veel is echter niet gevonden, omdat koper en tin nodig zijn voor brons en die metalen kwamen in deze streken niet voor.
IJzertijd
Anders wordt het v.a. 700 v.Chr. (IJzertijd). IJzeroer wordt bij beken gevonden, en de mens ontwikkelt technieken om ijzer te bewerken. Romeinse vondsten daarentegen zijn schaars, daar de Romeinen de Peel meden om de moeilijke begaanbaarheid van het gebied. (Een uitzondering is de bekende, in 1910 bij Helenaveen opgegraven, Gouden Helm.) Na het jaar 400 verdwenen de Romeinen en drongen andere volken op. Bij Den Bult zijn sporen gevonden van vroege Franken. Na het begin van de kerstening (St. Willibrordus ca. 700 na Chr.) nam de grondontginning en het rooien van bomen sterk toe. De mens ontdekte turf als brandstof en begon te steken.
Middeleeuwen
Van Walsberg in de Middeleeuwen is weinig bekend. Het Klein Kasteel dateert van vóór 1396. Het Groot Kasteel stamt uit 1460 (en werd in 1944 door Engels artillerievuur veranderd in een ruïne). Resteert de Watermolen over het riviertje de Vlier: bouwjaar 1690.
1716
De naam Walsberg De naam Walsberg komt voor het eerst voor in documenten in 1380 als een gehucht van enkele boerderijen, verspreid liggend tussen (huidige) Bakelseweg en (huidige) Milhezerweg. Twee daarvan, in de Kouwenhoek, stammend uit rond 1600 zijn vrij gaaf bewaard gebleven. De naam Wasberg is terug te voeren op “waas” of “waes”, wat wijst op “moeras”. En “berg” betekent simpel een hooggelegen plek.
1803 – 1892
Wasberg was dus niets anders dan een hooggelegen plek temidden van moerassen. Dus een plek, waar men de voeten droog kon houden. De naam “Walsberg” met “l” komt voor het eerst rond 1880, in ambtelijke stukken echter pas na 1930 voor. In 1900 was Walsberg nog steeds een klein gehucht uitsluitend bestaande uit her en der liggende keuterboerderijtjes en plaggenhutten, hoofdzakelijk gelegen in het gebied tussen Bakelseweg en Milhezer-weg. Pas na 1900 werd ook het land tussen Milhezerweg en den Bult ontgonnen en vestigden zich daar nieuwe boeren.
1918
Armoede in 19e en begin 20ste eeuw Armoe was troef in 19e en begin 20e eeuw en men hield zich in leven met enkele koeien, wat kleinvee, zelfverbouwde groenten en fruit, met als brandstof, voor verwarming en koken, natuurlijk de zelf gestoken turf, en met van zelf gesponnen wol zelfgebreide kleding. De Milhezerweg was een zandweg in zo bedroevende toestand, dat te voet gaan en (later) fietsen volgens ooggetuigen nauwelijks mogelijk was. De welvaart nam pas na de crisisjaren (1929 – 1935) langzaam toe. Sterke veranderingen zetten in met de grindverharding van de weg Deurne – Oploo (Milhezerweg) in 1922, gevolgd door verharding met grind van de weg naar Venray vanaf de kruising Langstraat/Haageind/Milhezerweg (nu ongeveer het viaduct) naar Venray een tiental jaren later.(Het stuk vanaf het viaduct tot Oude Helmondseweg bij De Rakt dateert pas van na de Tweede Wereldoorlog.) De eerder genoemde wegverbeteringen leidden tot een langzame bevolkingstoename, resulterende o.a. in lintbebouwing (Langstraat en Milhezerweg).
1934 School en kerk
De bevolkingstoename m.n. richting Venray wekte behoefte aan een school en een kerk. Kinderen van achter aan de Langstraat moesten 4 km lopen naar school in Deurne-centrum. Een 25-tal boeren richtte daarom in 1928 een school op met de naam “Roesbeek” om de inmiddels legendarische Pastoor Roes en burgemeester van Beek te eren voor hun werk t.b.v. de boeren. Juist deze twee gezaghebbers hebben getracht de plannen te torpederen, totdat bleek, dat – baas boven baas – de bisschop in Den Bos akkoord was. In 1929 werd de school in gebruik genomen. Het gebouw Langstraat 152 staat er nog steeds.
In 1933 verzochten 2 particulieren aan Pastoor Roes en burgemeester van Beek om een veldkapelletje ter ere van St. Gerardus te mogen bouwen. Beide hoge heren waren ditmaal positief gestemd.
In 1934 werden de iniatiefnemers plots door Roes uitgenodigd te verschijnen op de pastorie, alwaar deze meedeelde het plan opgevat te hebben geen veldkapel, maar een bijkerk-met-Gerarduskapel te bouwen ter ontlasting van de hoofdkerk aan de Markt. In 1935 werd de kerk ingezegend door de bisschop. De diensten waren druk bezocht, vooral door de jeugd.
Parochie Walsberg 1947 en bijbehorende school
In 1947 kreeg kapelaan v.d. Ven opdracht de parochie Walsberg op te richten. De nieuwe parochie telde toen ca. 1000 parochianen. (In 1974 waren dat er al 2200 o.a. als gevolg van de komst van het bungalowpark). In 1952 werd de kerk fors uitgebreid.
Het stond pastoor v.d. Ven niet aan, dat in de parochie een tweedeling dreigde in “Oostelijken” (met hun school Roesbeek), die deels in de Zeilberg ter kerke gingen, en de “Westelijken” (met hun parochiekerk), waarvan de kinderen meest in het centrum op school zaten. Hij streefde dan ook naar een school dicht bij de kerk. Het lukte hem de neuzen van beide partijen in dezelfde richting te krijgen, en in de naoorlogse schaarste een z.g. Finse school van het Ministerie los te peuteren. In 1950 werd de houten school in gebruik genomen en later herhaalde malen uitgebreid. Onder meer met een aparte kleuterschool, die niet meer bestaat. Ook op initiatief van pastoor v.d. Ven ontstond in 1955 het Gerardushuis, deels bedoeld voor parochieactiviteiten, deels voor kleuteronderwijs. Verbouwing met o.a. aanbouw van de grote zaal volgde al 2½ jaar later.
Verdere verbetering van Milhezerweg en Langstraat volgden na de 2e Wereldoorlog (incl. viaduct).
1955 – 1965
L.T.M. Verbeek april 2006
Bronnen:
IVN Projekt Walsberg
Feestgids 50jr. bestaan Gerarduskerk
T. Spamer – H. van Mullekom – Mevr. M. Wijnants-Aldenzee
70 jr. onderwijs in Walsberg / uitgave Basisschool St. Gerardus